Hoe deal je met je menstruatie tijdens een lange fietsreis?

Speciaal voor onze vrouwelijke rijders. Santos Rijder Maud is inmiddels al weer zes maanden aan het fietsen door Zuid-Amerika. Hieronder deelt ze openhartig haar ervaringen met ongesteld zijn tijdens het wildkamperen en andere hygiëne uitdagingen tijdens de vele fietskilometers in warme landen. Ontdek haar handige tips om comfortabel te blijven fietsen, ongeacht de omstandigheden.

 Maud Jansen
 Santos Travelmaster 3⁺

Tijd voor een onderwerp waar nog niet veel openlijk over gesproken wordt: vrouwelijke hygiëne tijdens het fietsen. Als je op een bekend fietsersforum zoekt naar 'ongesteld', kom je slechts één topic én een vrouwonvriendelijke opmerking tegen. (Zucht!) Terwijl dit een van de meest gestelde vragen is die ik krijg van vrouwen: hoe doe je dat als je ongesteld bent op de fiets met al dat wildkamperen? En hoe zit het met persoonlijke - intieme - hygiëne in het algemeen?

Onderweg heb ik met veel verschillende vrouwelijke fietsers gesproken. Hier vind je onze tips en tricks. Disclaimer: elk individu en elke menstruatiecyclus is anders dus doe vooral wat goed voelt en bij jou past.

Ongesteld zijn op reis

Mijn energielevels veranderen nogal tijdens een cyclus. De eerste helft heb ik energie voor tien en ram ik er fietskilometers, hikes en sociale activiteiten doorheen. Dan keert het tij en volgen een paar dagen dat ik geen keuzes kan maken, last heb van PMS, mijn energie keldert en ik langer wil slapen. Dit heeft dus echt wel invloed op mijn fietstocht! Des te belangrijker om handvatten te hebben om hiermee om te gaan. Het is handig om je cyclus en energielevels te leren kennen. Afstemmen hierop is het codewoord.

Tijdens de mindere week kijk ik of ik mijn fietsdagen iets rustiger kan indelen. Kortere afstanden, geen enorme bergpassen op, slapen op een camping of zelfs gewoon lekker een rustdag inplannen. Niet elke cyclus laat zich plannen, dus het kan gebeuren dat het gewoon even slecht uitkomt en je niet meteen ergens de nodige pitstop kunt inlassen. Dan is het even doorbijten en goed voor jezelf blijven zorgen.

Onlangs had ik nog een uitdagende combinatie van ongesteld worden tijdens een ijskoude nacht op grote hoogte, na een week van veel inspanning. Dat was even te veel. Een paar dagen klapte mijn lijf eruit. Ik was fysiek uitgeput, misselijk en kwam echt niet vooruit. Helaas moest ik nog wel een berg af over een slechte onverharde weg. Ellende! Hoe blij was ik met mijn medefietster die een warmwaterfles voor in mijn slaapzak maakte. En die me hielp met het omhoog duwen van mijn fiets op de steile stukken. Women power!

Praktisch gezien, hoe pak je het aan?

Zelf ben ik helemaal fan van de menstruatiecup. Daarmee heb ik maar twee keer per dag een moment nodig om te verschonen. Dat gaat heel makkelijk onder de douche van een camping of hostel. Of in een toilet onderweg. Het liefst een invalidentoilet want een kraan IN het toilet is wel zo handig. Als die er niet is, dan neem ik een bidon mee naar het toilet om de cup af te spoelen. Lekker gedetailleerd, maar dit zijn toch de vragen die bij elke vrouw opkomen. ;)

Zijn deze opties er niet tijdens het wildkamperen - zoals in de pampa van Argentinië - dan is een extra liter water handig. Ik zoek een rustig plekje en neem mijn bidon, toiletpapier en (natuurvriendelijke) zeep mee. Ik graaf een kuiltje en maak daar mijn cup schoon. Daarna kuiltje dichten, handen wassen en klaar. De eerste keer mijn cup verwisselen in de weidse natuur was even raar, maar eigenlijk is het bijna hygiënischer dan op een vies krap oud toiletje in een gemiddeld café op veel plekken..

Menstruatieondergoed is tegenwoordig ook helemaal in, maar dat moet je goed kunnen uitwassen en dat is dan weer een beetje onhandiger op reis zonder vaste watertoevoer..

En dan nog een andere tip: een warme kruik nodig voor de kramp? Ik vul mijn aluminium waterfles met warm water (even snel opwarmen, niet tot kokend heet!) en neem die mee in mijn slaapzak. Werkt ook tegen koude voeten.

Welke fietsbroek kies je?

Een van de belangrijkste onderdelen van hygiëne op de fiets is de fietsbroek. Of eigenlijk wat daarin zit. :) Er is team met en zonder zeem. En team hard zadel en zacht(er) zadel , wat weer een apart verhaal op zich is. Dit alles heeft invloed op je fietsplezier en hoe gemakkelijk het je bipsie afgaat.

Voor team fietsbroek, waartoe ik behoor, is het fijn meerdere exemplaren mee te nemen. Ik heb er drie voor deze reis van meer dan een half jaar. Fijn om af te wisselen qua naden die kunnen irriteren en omdat je er één draagt, één droogt en dan één reserve hebt bij slecht weer. En zorg ook dat de padding goed afgestemd is op jouw zitbotjes. Bij vrouwen zitten die net iets verder van elkaar af dan bij mannen. Vrouwenfietsbroeken hebben dan ook een bredere padding dan mannenbroeken. 

Sommige vrouwen die ik sprak, dragen seamless ondergoed onder hun fietsbroek om de broek langer schoon te houden. Dit type ondergoed is super compact, droogt snel en is nauwelijks voelbaar tijdens het dragen. Ook ik heb ze bij me en gebruik ze zo nu en dan. Afhankelijk van je cyclus heb je soms een week dat je anders toch echt elke dag je broek moet spoelen. En dat gaat gewoon niet altijd in afgelegen gebieden. Of je kunt wel spoelen in een rivier, maar als je dat combineert met koud en vochtig weer in Patagonië dan droogt 'ie weer niet binnen enkele dagen. In zulke situaties is dit ondergoed mijn redding. Vijf stuks nemen evenveel plaats in als een paar kleine sokken. Voor gewicht en ruimte hoef je het dus niet te laten.

Geen fan van de fietsbroek?  Dan is een niet-schurende onderbroek van bijvoorbeeld merinowol een uitkomst. Hiermee krijgen bacteriën minder kans en het droogt ook lekker snel!

Als we het hebben over bacteriën.. dat kan echt een probleem zijn

Inmiddels ken ik veel verhalen van vrouwen die hier last van hebben gehad. Vooral bij fietsen in vochtig weer. Of in warm weer met beperkte toegang tot water waardoor een dagelijkse wasbeurt niet kan. Je gaat meer transpireren en het zweet en zout gaan schuren in je broek. Dat gaat dan weer broeien wat kan leiden tot vaginale schimmelinfecties, furunkels (de minder mooie naam hiervoor is steenpuist) of urineweginfecties.

Het zorgt echt voor ongemak, pijn - soms tot tranen toe tijdens het fietsen - en oponthoud als je pech hebt. Het is super vervelend om ergens verplicht rust te moeten houden voordat zere plekjes een beetje genezen zijn (je bent zo een dag of zes zoet). Of tot je een arts kunt bezoeken voor een juiste diagnose en behandeling of zalf die helpt..

Er wordt weinig over gesproken, want het is een intiem onderwerp en voelt misschien beschamend. Maar soms weet je even niet meer wat je eraan moet doen en dan helpt het echt om kennis en tips te delen. Gooi eventueel eens een balletje op bij medefietsters. Dan  merk je dat je niet de enige bent!

Hoe voorkom je al deze ongemakken? 

Als ik dat wist, was ik vast rijk. Er is niet één oplossing, maar er zijn wel veel dingen die kunnen helpen:

1. Een goed passende fiets, een comfortabele houding en het juiste zadel zijn cruciaal. Investeer in een professionele fietsmeting want een paar millimeter kunnen letterlijk het verschil maken! Het verdelen van de druk op je bips en armen kan je onderkant helpen. Hoewel het soms ook een kwestie van trial and error is, helaas.
   
   
2. Als je op reis bent, trek dan zo snel mogelijk na het fietsen je fietsbroek uit. Pak de douche, en bij gebrek daaraan de zee, rivier of je bidon voor een klein wasje van onder. Even luchten help ook, maar lekker weer is dan wel fijner dan een koude Chileense avond.
   
   
3. Als je last hebt van irritaties, kan het gebruik van een zalf of talkpoeder tijdens het fietsen verlichting bieden of helpen bij het genezingsproces. Ik zal hieronder een lijstje geven van dingen die ik verzameld heb in verschillende landen. Soms is het echter te laat en is rust de enige remedie.
   
   
4. Het helpt ook om niet (te veel) te scheren. Dit kan namelijk leiden tot een onrustige huid, waar zweet en bacteriën sneller tot meer irritatie kunnen leiden. Ook heeft dat haar een functie. Het vormt een natuurlijke barrière tegen bacteriën. Er zijn vrouwen bij wie het ongemak ophield door tijdelijk niet te scheren.. Wil je toch je bikinilijn scheren? (I get that) Doe dat dan in elk geval op je rustdagen zodat er wat tijd tussen zit en je huid kan herstellen.

Ik wens jullie zachte billetjes toe tijdens je fietsreis!

Tot slot nog mijn lijstje van handige crèmes:

• Chamois cream: aanbrengen voor het rijden om schuring tegen te gaan en de huid vet te houden
• Sudocrem: antibacteriële vette zalf die de huid herstelt
• Zinkzalf: heeft een hoog percentage zinkoxide en is overal te koop
• Babybillenzalf: voor schrale billetjes en overal te koop
• Aloë vera: veel langs de weg te vinden in landen met een droger klimaat; blad opensnijden en aanbrengen
• Tea tree zeep: om je billen te wassen
• Antibacterial wipes: om mee schoon te maken bij gebrek aan water
• Fagron cetomacrogolzalf: voor een beschermend en afdekkend effect bij een droge huid
• Hydrocortison crème: remt ontstekingen en vermindert jeuk, schilfering en zwelling
• Bepanthen (baby)zalf: hydrateert en herstelt de huid
• Ultra racers tip: Metanium crème na de rit aanbrengen en laten drogen

Vraag van de redactie: Heb jij nog aanvullende tips? Deel deze met de Santos community door een e-mail te sturen naar communicatie@santosbikes.com.